ISO 9000 Serisi standartlar
ISO 9000 Serisi standartlar, uluslar arası kalite yönetim sistemlerine yönelik uluslar arası gereksinimleri tanımlamak için ISO (International Organization for Standardization=Uluslar arası Standardizasyon Kuruluşu) tarafından geliştirilmiş olup, tarihçesi Amerikan Askeri Kalite Standartlarına kadar dayanır. Kalite yönetim sistemi çerçevesi “…bir kuruluşun yönetim sisteminin kaliteye yönelik faaliyetlere ilişkin kısmının, ilgili tüm tarafların gereksinimlerini, beklentilerini ve taleplerini yeterince tatmin edici ölçüde karşılayabilecek duruma gelmesi…” cümlesinde ifade edilen anlayışa göndermede bulunmaktadır. Şüphesiz bir kuruluşun faaliyetlerinin kaliteden bağımsız ve ayrı olmadığı düşünülürse kalite yönetim sisteminin bu faaliyetlerin tümünü kapsadığı rahatlıkla söylenebilir.
Bu açıdan kalite yönetim sistemi, her birisi bir kuruluşun idaresine ve yönetimine mutlaka adapte edilmesi gereken temel ilkelerden birini temsil eden, birbirleriyle bağlantıları itibariyle, yeni standardın ruhunu biçimlendiren unsurları oluşturan, “ Kalite Yönetim İlkeleri” olarak anılan takip eden toplam sekiz temel ilkenin oluşturduğu büyük tablonun bir parçası haline gelmektedir : Müşteri odaklılık, liderlik, çalışanların katılımı, süreç yaklaşımı, yönetimin sistem yaklaşımı, sürekli iyileştirme, karar mekanizmasına gerçekçi (hedeflerle) yaklaşım, tedarikçilerle karşılıklı yarar esasına dayalı ilişkiler.
Bu ilkeler kapsamında, belirli bir organizasyonun faaliyetlerini yönetebilme kapasitesinden başlayarak ilgili süreçleri ve bunlar arasındaki ilişkileri sistematik ve organik bir biçimde tanımlamayı, kontrol etmeyi kapsayan “kalite yönetiminde süreç yaklaşımı” özel bir önem taşımaktadır.
ISO 9000 serisi standartlar, her türlü süreç ile iş ve işletmecilik alanına iyi bir şekilde uygulanabilecek şekilde tasarlanmış ve “KATMA DEĞER” getirmeyi amaçlayan genel kurallar dizisidir. Bu standartlar, ISO’ya bağlı, değişik iş ve meslek kollarının uluslar arası temsilcilerinden oluşan “Quality Management & Quality Assurance/ Kalite Yönetimi ve Kalite Güvencesi ” Teknik Komitesi ISO / TC 176 tarafından sürekli güncelleştirilmekte ve kontrol altında tutulmaktadır. Bu standartların ilk versiyonu 1987’de yayınlanmış ve 1994’de de ilk kez gözden geçirilmiş olup, 2000 Yılı’nda kapsamlı bir revizyona uğramış ve 2008 yılında şimdiki güncel haline dönüşmüştür.
ISO 9000 Serisi’nin 1994 versiyonu yaklaşık 20 standarttan oluşmaktaydı. Buna karşın şu anki versiyon, çeşitli teknik raporlarla desteklenen 4 ana dokümandan oluşmaktadır. Bu dört ana doküman şunlardır.:
• ISO 9000 “ Kalite Yönetim Sistemleri –Temel Kavramlar, Terimler ve Tarifler”
• ISO 9001 “ Kalite Yönetim Sistemleri-Şartlar”
• ISO 9004 “ Kalite Yönetim Sistemleri –Performans İyileştirmeleri İçin Kılavuz”
• ISO 19011 “ Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz”